Khi xã hội loài người phát triển lên, khi con người bắt đầu đi bằng hai chân, trở nên thông minh hơn và miếng ăn không còn là điều quan trọng nhất thì con người bắt đầu xây dựng nên những quy tắc quan hệ và ứng xử mới: Văn hóa, lòng tin.
Trong cuộc chơi, có thể có kẻ thể nhanh hơn, láu cá hơn, may mắn hơn, giành giật quyết liệt hơn, và có thể gặt hái nhiều thành công tức thời hơn người khác. Nhưng nếu kẻ đó bỏ qua các quy tắc ứng xử để đoạt lấy mục tiêu bằng mọi cách thì chắc chắn không thể khá được về lâu về dài.
Vì không ai bị mắc lừa đến lần thứ hai, thứ ba.
Việt Nam kết thúc nội chiến bằng cách phản bội hiệp định, và ngày nay vẫn đang phát triển đất nước Việt Nam thống nhất trên nền tảng dối trá. Day-to-day Vietnamese dynamics là nỗi khiếp sợ của các công ty nước ngoài làm ăn tại Việt Nam. Vì thế, ngay các chủ dự án Việt Nam cũng phải thuê người nước ngoài để quản lý, giám sát chính người Việt Nam.
Từ "developing" trong cụm từ "developing countries" là một từ nhục nhã dùng thay cho từ nghèo, kém văn minh. Khi quê ta vẫn đang phát triển, thì có nghĩa là ở quê ta miếng ăn vẫn còn là điều quan trọng số một, ta vẫn chưa đi bằng hai chân, và các quy tắc ứng xử văn hóa vẫn chưa xây dựng xong.
Câu hỏi đặt ra là, quê ta còn phát triển đến bao giờ? Hỏi tức là đã tự trả lời. Nếu biết được chắc chắn quê ta 30 năm nữa sẽ khá, thì đã khá mẹ nói rồi.
